Spor ve Covid-19
“Spor yada düzenli antrenman yapmak Covid-19 enfeksiyonuna karşı çocuklarımızı koruyabilir mi?” Ya da tersten sorarsak “spor yapmayan çocuklar enfeksiyona daha yatkın mı olurlar?” Bu sorulara yanıt olabilmesi ve sizleri bilgilendirebilmek için bilimsel temelli yazıları değerlendirdik. Daha önce yayınlamış olduğumuz Covid-19 Pandemisinde Eskrim yazımızla birlikte değerlendirmeniz yerinde olacaktır.
Sporun Faydaları
Elbette ki sağlıklı tüm alışkanlıklar gibi spor yapmanın da faydalarından şüphe edilemez. Fakat egzersiz çocuklarda bağışıklık sistemini gerçekten artırabilir mi? Evet ise; bunu nasıl sağlıyor? Bağışıklık sistemi, vücudun enfeksiyonlarla ve kanser hücreleriyle savaşmasına yardımcı olan immünoglobulinler ve sitokinler gibi bazı kan hücreleri ve moleküllerinden oluşur.
Açık olmak gerekirse, şu anda düzenli egzersizin çocukların veya yetişkinlerin Covid-19 ‘a direnmesine yardımcı olabileceğine dair çok kesin bir bilimsel kanıt olduğu söylenemez. Ama yapılan bir takım bilimsel çalışmaları da göz önünde bulundurmakta fayda olmalıdır.
Örneğin, bağışık sistemi hastalığı (AIDS gibi) olan çocukların, haftada dört kez koşma ve yoga antrenmanlarından oluşan birkaç haftalık düzenli egzersizden sonra bağışıklık işlevlerinde iyileşme olduğu bildirilmiştir. Yine; kanser, kronik akciğer hastalığı, diyabet ve böbrek hastalığı gibi diğer ciddi hastalıkları olan çocuklarda yapılan araştırmalarda da düzenli antrenmanların bağışıklık fonksiyonunun farklı bölümlerinde iyileşmeler göstermiştir.
Belki de bu sınırlı çalışmalardan elde edilen en iyi haber, koşma, bisiklete binme, direnç eğitimi, çeşitli dans etme ve yoga gibi çeşitli antrenman türlerinin çocuklarda bağışıklık işlevini bir şekilde iyileştirdiği gösterilmiştir.
İsveç’te yapılan ve 2015’de yayınlanan bir çalışmada, yoğun eksersizin bağışık sistem hücrelerini uyardığı ve oto antijenlere karşı bağışık sistemi harekete geçirdiği tespit edilmiştir.
Amerikan Pediatri Akademisi, çocuklarda ve gençlerde, düzenli antrenmanın diyabet oluşturma olasılığını azalttığını, daha fazla canlılık sağladığını ve solunum yollarını mikroorganizmalardan temizlediğini bildirmiştir.
Antrenmanlar ve Bağışık sistemi
Fiziksel eksersizlerin bağışık sistemi güçlendirdiği bilinse de bunu hangi mekanizmayla yaptığı deneysel olarak henüz tam bir netlik kazanmamıştır. Öne sürülen teoriler arasında:
1- Mikropların akciğerlerden ve solunum yollarından atılmasına yardımcı olduğu ve sayede soğuk algınlığı, grip veya başka bir hastalığa yakalanma ihtimalinin azaldığı,
2- Kandaki savaşçı hücrelerin (antikorlar ve beyaz küreler) daha fazla uyarıldığı, dolaşımının hızlandığı ve daha fazla etkili oldukları,
3- Egzersiz sırasında ve hemen sonrasında oluşan vücut sıcaklığındaki kısa artışların mikropların çoğalmasını engellediği aynı zamanda bu sıcaklık artışının vücudun enfeksiyonla daha iyi savaşmasına yardımcı olduğu,
4- Egzersiz, stres hormonlarının (steroidler) daha az salınmasına ve bunun sonucunda bağışık sistemin daha uyanık kalmasına ve mikropları daha hızlı tespit etmesi sayılabilir.
İnterferon ve Covid-19
Spor ve Covid-19 özelinde yapılmış ve çok yeni yayınlanan (Temmuz 2020) bir makalede de fiziksel antrenmanların bağışık sistemde yer alan inflamatuvar hücrelerin ve maddelerin üretilmesini ve harekete geçmelerini artırdığı bildirilmiştir. Daha teknik bir anlatımla; Covid-19 enfeksiyonunda Tip 1 İnterferon (IFN-1) üretimi baskılanmakta ve enfeksiyonun yayılması hızlanmaktadır. IFN-1 maddesinin üretilmesi bağışık sistem savaşçı hücrelerinin gücünü ve etkinliğini artırır. İşte, düzenli antrenman bu maddenin üretimini doğal yoldan tetiklediği için Covid-19 ‘a yakalanmamayı veya etkili olarak savaşmayı sağlar. IFN-1 maddesi Covid-19 hastalarına tedavi amaçlı verilmektedir ama bunu düzenli antrenmanlarla da sağlayabiliriz.
Sonuç olarak; düzenli antrenmanlar çocuğunuzu sadece Covid-19 ‘a değil diğer tüm enfeksiyonlara karşı hazır ve dayanıklı olmasını sağlayacaktır.
Kaynak
1.Jorge Emilio Gomez (MD), 2020, Texas Children’s Hospital
2.Pbmed, High physical activity in young children suggests positive effects by altering autoantigen-induced immune activity
3.Childen’s Health, 2017
5.Pubmed, 2020, Physical exercise as a tool to help the immune system against COVID-19: an integrative review of the current literature
Düzenleyen ve yazan: Nihan Karcı Karavelioğlu, KİSK Başkanı
